D/a: Kunstencentrum Vooruit
Een dagdagelijks podium in het centrum der verbindingen
Architecten: Dial Architects, Callebaut Architecten
Laat je tijdens de Dag van de architectuur exclusief rondleiden door de restauratiearchitect Geert Pauwels om 14u en 16u, of de verantwoordelijke gebouwinfrastructuur en monument Matthias Belpaire en artistieke programmator Peter Van Den Eede om 15u en 17u. Specifieke verhalen langs specifieke locaties in het monumentale Vooruitgebouw; van kelder tot toren! Deze rondleiding is gratis maar inschrijven is verplicht. Selin (F/a Curatorenteam) licht toe waarom je dit project zeker niet mag missen.
Sinds 2017 behoort Vooruit tot de zeven Kunstinstellingen van de Vlaamse overheid, die de opdracht hebben een voortrekkersrol te spelen in het Vlaamse kunstlandschap. Op de website van Vooruit lezen we dat ze als ‘kloppend hart’ van het Gentse Kunstenkwartier naar de toekomst wil kijken. Het kunstencentrum biedt ruimte voor vernieuwing en culturele verschuivingen. Kortom, Vooruit is een plek om elkaar met respect te verbinden. Het gebouw, dat inmiddels meer dan honderd jaar oud is, kende meerdere aanpassingen door haar verschillende bewoners. Oorspronkelijk bevatte het een concertzaal en een theaterzaal waar boven de deur ‘Kunst veredelt’ te lezen viel, doelend op de geestelijke verheffing van de arbeiders. Met de boeiende plannen van Vooruit in gedachten, verzorgde Dial architects een masterplan waarvan de laatste fase in 2017 van start ging.
Dial architects integreerde de historiek van het gebouw in het nieuwe concept. Zo werden in het masterplan voor het volledige gebouw een aantal referentiepunten naar de Balzaal verwerkt. Eén daarvan is de ‘ruitvorm’, een symbool dat zowel in de gevel, als in enkele plafond- en vloerstructuren terugkomt. Daarnaast vormde ontwerper Christopher Hefti de oude vloertegel om tot een uitnodigend en dynamisch kleurentapijt in de inkomhal. Het tapijt refereert naar een rode loper, wat de ontwerper toepasselijk vond voor de functie van het gebouw. De optische plooien in het tapijt staan symbool voor de Vooruit, waar “alles constant in beweging is”.
Planmatig kan het centrum in drie luiken opgedeeld worden: de publieke ruimte als frontstage, algemene werking en administratie als backstage en daartussen de residenties met openatelier. Dit laatste luik zorgt voor een (ruimtelijke) aanvulling op het oude programma. De site werd daarom deels uitgebreid door middel van een aangrenzend pand. De drie luiken bieden oude en nieuwe (werk)ruimte, verweven doorheen het hele gebouw. Hoewel alle ruimtes helder zijn, is hun onderlinge positie enigszins desoriënterend voor de bezoeker. Wat ook kan aanvoelen als het leven ‘in de alledaagse stad’.
In de backstage huizen de ‘permanente bewoners’ die instaan voor de algemene werking van de Vooruit. De werkruimte is gebaseerd op de tendens van flexplekken. Daarom werd naast een centrale trap in aanwezig rood alleen een ruimtelijk kader geboden die de werknemers naar behoeven kunnen invullen en toe-eigenen. Daarin zit enige dualiteit. Zoals in het dagelijkse leven, en misschien nog meer in een artistieke omgeving, komen hier verschillende profielen en functies samen. Het is zoeken naar een eigen plek die werkt voor elke type op een lange termijn.
De grootste uitdaging in het ontwerp, vormde misschien wel de zoektocht naar een manier om binnen een steeds veranderende omgeving een antwoord te bieden op een grote diversiteit aan gebruikers binnen één gebouw zonder haar geschiedenis te negeren.
Auteur: Selin Geerinckx
Werp een blik achter de schermen! Callebaut Architecten openen tijdens de Dag van de architectuur de deuren van hun bureau.